Trzy prawa uczenia się

Gdy w twoim domu pojawia się pies, nie ważne czy jest to mały szczeniak czy starszy psiak z adopcji możesz być zaskoczony faktem, jak wielu rzeczy należy go nauczyć, bądź oduczyć, by wspólne życie przebiegało w miarę harmonijnie. 

Pies nie rozumie naszej mowy, zachowuje się “po psiemu” czyli jak podpowiada mu jego psia natura: jak szczeniak chce siusiu to siusia na dywan, bo tam nie rozjeżdżają mu się łapki, jak swędzą go dziąsła, bo rosną mu zęby to gryzie różne przedmioty, by sobie ulżyć, jak widzi, że coś się szybko porusza to chce za tym pobiec, bo jest drapieżnikiem, jak ktoś/coś go niepokoi to szczeka bo jest psem, a jak chce zjeść pyszną kanapkę leżącą na stole to to robi, bo….. bo właściwie to dlaczego nie? 😉

To od ciebie, jako odpowiedzialnego właściciela, będzie należało zadanie, by wytłumaczyć psu jakie zasady obowiązują w twoim domu i czego oczekuje się od “grzecznego” psa. To ty musisz nauczyć go tego, że siusia się na dworze, że na smyczy trzeba iść spokojnie, a co oznacza komenda “siad” i “chodź”. 

W dzisiejszym artykule chciałbym opisać ci trzy prawa uczenia się. Prawa te są uniwersalne dla wszystkich gatunków zwierząt, zarówno dla psów jak i dla nas ludzi, obowiązują także bez względu na to jakich metod będziemy używać, pozytywnych czy negatywnych. Znajomość tych zasad ułatwi ci pierwsze kroki w wychowaniu twojego psa. Nie da się ich uniknąć. Działają na twojego psa bez względu na to czy jesteś ich świadomy czy nie. 

 

Trzy podstawowe prawa uczenia się:

• Zachowanie nagradzane będzie się powtarzać
• Zachowanie ignorowane będzie zanikać
• Dane zachowanie będzie sie utrwalało, jeśli jest wzmacniane niejednostajnie

Mówiąc o wzmacnianych zachowaniach nie ma znaczenia czy mówimy o tych pożądanych przez nas czy nie. Jeśli psu uda się kilka razy ukraść coś ze stołu będzie coraz chętniej sprawdzał czy został tam dla niego jakiś smaczny, łatwy do zdobycia kąsek. 

Omówmy sobie teraz te zasady. 

Zachowanienagradzane będzie się powtarzać

Jeśli za każdym razem zanim podasz psu miskę z jedzeniem każesz mu siadać, twój pies zacznie w końcu siadać bez twojej komendy już na sam widok pełnej miski w twojej ręce. Podobnie jeśli twój pies z nudów kradnie kapcia i ucieka z nim przed tobą to nawet jeśli go za to skarcisz dla psa sam fakt, że coś się w końcu dzieje i że zwracasz na niego uwagę już może być wzmacniający i pies zamiast zaniechać tego zachowania zacznie przejawiać je coraz częściej. 

Zachowanie, które nie jest wzmacniane, będzie zanikać.

Wyobraź sobie, że twój znudzony pies kradnie twojego kapcia licząc na zabawę w berka, a ty postanawiasz, że od dzisiaj przestaniesz go gonić i zaczniesz go ignorować. Pies w końcu porzuci kradzież kapci i znajdzie sobie inne zajęcie. Uwaga, jeśli nie podsuniesz mu pomysłu co może robić w zamian kolejny jego pomysł na rozrywkę też może cię się nie spodobać ;). Jeśli twojemu psu udało się raz ukraść coś ze stołu pewnie przez najbliższych czas będzie częściej na niego zaglądał licząc na to że znowu na coś się załapie. Natomiast jeśli będziesz baaaardzo konsekwentny i czujny i za każdym razem będziesz pilnował by nie zostawiać nic na stole twój pies pewnie po jakimś czasie przestanie tam zaglądać. 

Tutaj chciałabym dodać jeszcze jedna uwagę, wielu właścicieli pyta mnie jak długo będą musieli chodzić ze smaczkami na spacery i często rzednie im mina gdy słyszą że pewnie cały czas……. Wynika to właśnie z tego prawa. Jeśli często, szczególnie na początkowym etapie nauki będziesz kazał psu np. wykonać komendę “siad” i nie dasz psu za to nagrody, dodatkowo nawet nie pochwalisz go słowem “dobrze”, pies dojdzie do wniosku, że nie ma żadnej korzyści z wykonywania tej komendy i zaprzestaje ją wykonywać lub uczy się, że warto ją robić tylko gdy trzymasz nagrodę w dłoni. Podobnie jest z nauką przywołania, jeśli wołasz swojego psa i nie nagradzasz go biorą za pewnik, to że powinien do Ciebie przychodzić pies zaprzestanie tego działania. Bo niby po co miałby przychodzić do Ciebie? Jaki ma w tym interes? Jeszcze zapniesz go na smycz? A o ile przyjemniejsze dla niego jest podbieganie do innych psów czy gonienie za zwierzyną lub podążanie za ciekawymi zapachami. Nie łudź się, Twój pies Cię lubi, ale na tyle by “za darmo” odrywać się od fajnej rozrywki przybiegać do Ciebie na każde twoje skinienie. Jak Więc nagradzać psa? O tym opowiem przy trzecim prawie uczenia się.

Dane zachowanie utrwala się, jeśli jest wzmacniane niejednostajnie

Pies kradnie twojego kapcia, czasem jesteś zajęty i ignorujesz jego zachowanie, czasem rzucasz się w pogoń za nim, w rezultacie pies coraz częściej zaczyna kraść kapcia gdy się nudzi oczekując, że zapewnisz mu rozrywkę. Podobnie działają wszystkie wszystkie gry hazardowe. Wracając do naszej nauki przywołania o której pisałam powyżej. Jeśli zaprzestaniesz nagradzać psa za przyjście do Ciebie na komendę, pies przestanie do ciebie przychodzić, jeśli będziesz zaskakiwać go nagrodą i czasem to będzie tylko pochwała, czasem pyszny kąsek a innym razem dzika zabawa pies zacznie przychodzić do ciebie coraz chętniej ciekawy co tam dla niego masz tym razem. Tutaj chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na słowo “utrwala się”. Żeby jakieś zachowanie mogło się utrwalić to musi ono występować, pies musi już je umieć i wiedzieć czego od niego oczekujemy. Jeśli chcemy, by pies przychodził do nas pomimo rozproszeń to najpierw musimy go nauczyć przychodzenia w rozproszeniach. Wtedy dopiero możesz utrwalać zachowanie wzmacniając je niejednostajnie. Jeśli twój pies czasem przychodzi gdy wołasz a czasem nie to znaczy, że zachowanie nie jest jeszcze nauczone i nie ma czego utrwalać nagradzając niejednostajnie. To, że pies wykonał kilka razy jakieś zachowanie nie znaczy, że jest ono już utrwalone. 

 

Na koniec dodam jeszcze kilka słów czym jest wzmocnienie, potocznie rozumiane jako nagroda. Musisz być świadom, ze wzmocnieniem dla psa jest nie tylko nagroda, którą masz psu do zaoferowania, ba, często to co ty postrzegasz jako nagrodę dla psa wcale nią nie jest lub jest dla niego zbyt mało atrakcyjna Smutno wciśnięte do pyszczka kulki suchej karmy nie przebiją emocji jakie daje pogoń za kotem. Najedzony pies niekoniecznie będzie chciał wykonywać komendy by dostać mało atrakcyjne dla niego jedzenie. 

Gdy zaczynasz swoją przygodę z wychowaniem i szkoleniem psa warto byś lepiej poznał psią naturę i uważnie obserwował jego zachowania, by lepiej zrozumieć dlaczego pies je wykonuje. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ zmiany w zachowaniu psa są rezultatem  właściwej reakcji na to co dzieje się w jego otoczeniu. Uczenie się jest wynikiem zmian w otoczeniu. Bez obserwacji zachowania twojego psa, nie będziesz w stanie powiedzieć czy w jego zachowaniu zaszły jakieś zmiany a więc nie będziesz mógł stwierdzić czy twój pies czegoś się nauczył. Patrząc na zachowanie twojego psa pomyśl dlaczego tak robi, jaką korzyść mu ono daje i co ty możesz z tym zrobić. Np. dzięki ciągnięciu smyczy może szybciej dojść do krzaczka, który pachnie dla niego bardzo atrakcyjnie, może wprowadzenie dłuższej smyczy zniwelowałoby choć częściowo ten problem? 

 

Obraz: pixabay.com Katrin B.